ความรู้กล้องทั่วไป

การทำงานภาคสนามของช่างสำรวจมักต้องเจอกับสภาพอากาศไม่แน่นอน โดยเฉพาะฤดูฝนที่อาจเกิด ฝนปรอย หรือ ฝนเบา ๆ ระหว่างกำลังใช้งานกล้องสำรวจ

การเก็บรักษา กล้อง Total Station ให้ใช้งานได้ยาวนาน ควรเน้น 3 เรื่องหลัก ความสะอาด, ความแห้ง, การเก็บในอุณหภูมิที่เหมาะสม

อุปกรณ์สำรวจที่ ควรใช้คู่กับกล้อง Total Station เพื่อให้การทำงานแม่นยำ ปลอดภัย และรวดเร็ว เช่น ขาตั้งกล้อง, ไม้โพล, เป้าปริซึม ฯ

โปรแกรม Resection (หรือที่ช่างสำรวจคุ้นกันในชื่อ Free Station / Free Setup / Free Point) เป็นหนึ่งในฟังก์ชันสำคัญของกล้องสำรวจประเภท Total Station

โปรแกรม Column Offset ใช้วัดตำแหน่งของจุดที่อยู่หลังสิ่งกีดขวางโดยไม่ต้องวางปริซึมตรงจุดจริงกล้องจะคำนวณพิกัดจากระยะ Offset ที่กำหนดไว้จากจุดที่สามารถวางปริซึมได้

หนังสือรับรองการปรับตั้ง (Calibration Certificate) ของ กล้องสำรวจ ถือเป็นเอกสารสำคัญมาก เพราะเป็นหลักฐานยืนยันว่าเครื่องมือได้ผ่านการตรวจสอบ ปรับตั้ง

งานสำรวจหลายพื้นที่ โดยเฉพาะไซต์งานก่อสร้างขนาดใหญ่ เช่น งานถนน งานโรงงานอุตสาหกรรม งานอาคารสูง งานท่าเรือ โครงการโครงสร้างพื้นฐาน

โปรแกรม Resection ใช้หาค่าพิกัดของตำแหน่งกล้องจากจุดอ้างอิงที่รู้ค่าพิกัดแล้วเหมาะสำหรับพื้นที่ที่ตั้งกล้องบนจุดควบคุมไม่ได้ ช่วยให้ทำงานภาคสนามได้สะดวกและปลอดภัย

เครื่องมือสำคัญของงานที่ต้องการความแม่นยำสูงในพื้นที่ที่สภาพแวดล้อมท้าทาย งานท่าเรือ (Port Construction) และงานแนวชายฝั่ง

โดยทั่วไป ระยะเวลาที่ควร Calibrate กล้องสำรวจ (Total Station / Auto Level / Theodolite) ทุก ๆ 6 เดือน 12 เดือน (มาตรฐานงานสำรวจทั่วไป)

การสำรวจ As-built โครงสร้างใต้ดินควรใช้กล้อง Total Station แบบ Reflectorless ที่วัดได้โดยไม่ต้องใช้ปริซึมTOPCON GM-50 Series เป็นตัวเลือกที่เหมาะสม ด้วยความแม่นยำ ระบบชดเชยเอียง และทนทานต่อสภาพแวดล้อมสนาม

โปรแกรม S-O Line (StationOffset Line) ในกล้อง Total Station เหมาะสำหรับงานที่ต้องวัดตำแหน่งของจุดต่าง ๆ จากเส้นอ้างอิง (Reference Line)

เพราะอุบัติเหตุเพียงเสี้ยววินาที อาจทำให้กล้องเสียหลักหมื่นแสนบาทได้!  กล้องสำรวจ ไม่ว่าจะเป็น กล้องระดับ Theodolite, Total Station

โหมดการยิงคือ รูปแบบการทำงานของระบบวัดระยะ (EDM Electronic Distance Measurement) ซึ่งแต่ละโหมดจะมีความต่างในเรื่องความแม่นยำ

การตั้งกล้อง Total Station ทุกครั้งก่อนใช้งาน เป็นขั้นตอนสำคัญมาก เพราะส่งผลโดยตรงต่อ ความแม่นยำ ของการวัดทั้งหมด เหตุผลหลัก ๆ ดังนี้

โปรแกรม Planc OFFSET ใช้สำหรับ เก็บค่าพิกัดของจุดที่อยู่บนระนาบ (Plane) เดียวกัน โดยไม่ต้องเล็งปริซึมที่ตำแหน่งนั้นโดยตรง

ข้อดีข้อเสียต่างกันอย่างไร? (บทความเชิงเทคนิคสำหรับงานสำรวจภาคสนาม)กล้องวัดมุม (Theodolite) เป็นอุปกรณ์สำคัญสำหรับงานก่อสร้าง

อุปกรณ์ชดเชย (Compensator) คือกลไกสำคัญในกล้องระดับที่ช่วยรักษาแนวเล็งให้ได้ระดับโดยอัตโนมัติหากเสียหรือทำงานผิดพลาด จะส่งผลให้ค่าที่วัดได้คลาดเคลื่อนโดยไม่รู้ตัว

โปรแกรม DIST OFFSET ใช้สำหรับ หาค่าพิกัดของจุดที่ไม่สามารถเล็งปริซึมได้โดยตรง โดยอาศัยการวัดระยะเยื้อง (Offset) จากจุดที่เล็งได้จริง

สำรวจจุดที่เอากล้องตั้งไม่ถึง ได้อย่างแม่นยำในงานภาคสนาม ในงานสำรวจภาคสนามมักเจอสถานการณ์ที่ ไม่สามารถตั้งกล้องบนตำแหน่งที่ต้องการได้

พารัลแลกซ์ (Parallax) คือความคลาดเคลื่อนของภาพเป้าหมายกับเส้นเล็งในกล้องระดับหากไม่แก้ไขจะทำให้การอ่านค่าระดับผิดพลาด ส่งผลกระทบต่อความแม่นยำของงานวัดและงานก่อสร้าง

ฟังก์ชัน Angle Offset คือฟังก์ชันที่ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถ วัดตำแหน่งเป้าหมายที่ไม่สามารถเล็งได้ตรง ๆ แต่รู้มุมชดเชย (offset angle)

(Coordinates) มีความสำคัญมากในงานหลายด้าน เนื่องจากค่าพิกัดเป็นข้อมูลพื้นฐานที่ใช้บอก ตำแหน่งที่แน่นอน บนพื้นผิวโลกหรือในพื้นที่จำลองอื่น ๆ

บทความนี้ให้คำตอบว่าการตั้งศูนย์กลางกล้องไม่ตรงหมุด มีผลโดยตรงต่อความคลาดเคลื่อนของค่ามุมจริง ทำให้พิกัดผิดพลาด โดยเฉพาะในระยะวัดที่ไกล

เพิ่มความแม่นยำ ลดความผิดพลาด และทำให้งานสำรวจลื่นไหลขึ้นอย่างเห็นผล ก่อนเริ่มใช้งานกล้องสำรวจ ไม่ว่าจะเป็น กล้องระดับ (Auto Level), Theodolite

ฟังก์ชั่น Offset คือฟังก์ชั่นสำหรับ วัดจุดที่ปักปริซึมไม่ได้โดยตรง แต่ใช้ จุดช่วย (จุดที่ตั้งปริซึมได้) แล้วให้เครื่องคำนวณตำแหน่งจุดจริงให้แทน

ในงานสำรวจภาคสนาม โดยเฉพาะในประเทศไทยที่แดดแรงแทบทั้งปี กล้องสำรวจจำเป็นต้องทำงานท่ามกลางแสงแดดจ้า ความร้อน และสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

คือ การกำหนด ทิศทางอ้างอิง ให้กล้องก่อนเริ่มงาน เพื่อให้มุมที่กล้องวัดได้มีความหมาย ใช้คำนวณตำแหน่ง จุดตอกหมุด หรือเช็กแนวต่าง ๆ ได้ถูกต้อง

ในงานภาคสนาม กล้องประมวลผลรวม (Total Station) คือหัวใจของการวัดพิกัดและมุมอย่างแม่นยำ แต่หลายคนอาจเคยเจอสถานการณ์ กล้องจับค่าไม่ได้

ไม้โพล (Survey Pole) เป็นอุปกรณ์สำคัญที่ใช้ในงานสำรวจ เพื่อยึด เป้าปริซึม (Prism Target) หรือ เสา GNSS Antenna ให้ตั้งตรงในตำแหน่งที่ต้องการ